Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev “Siyasi baskı mağduru yurttaşların yaşamları ve faaliyetlerine ilişkin çalışmaların genişletilmesi ve anılarının yaşatılması hakkında kanun”u imzaladı.
Resmi açıklamada kanunun “Bağımsızlığımızı her yönden güçlendirmek, tarihimizin bilinmeyen sayfalarını yeniden canlandırmak ve bilimsel açıdan derinlemesine incelemek, insanı, hak ve özgürlüklerini en yüksek değer olarak tanımak ve bu temelde yurttaşlarımıza, özellikle genç neslin, Anavatan’ın kaderine ve geleceğine ait olma duygusuna sahip olmalarını sağlamak, vatandaşlık konumlarını güçlendirmek, onları bugünkü barışçıl, özgür ve özgür yaşamın değerine kavuşturma ruhuyla eğitmek” amacıyla kaleme alındığı belirtildi.
Kanun metninde “1937-1953’te halkımızın 100.000’den fazla temsilcisi diktatörlük rejiminin baskıcı politikasının kurbanı oldu, 13.000 yurttaşımız vuruldu, aralarında önde gelenlerin de bulunduğu binlerce insan haksız yere dinlendi, sürgüne gönderildi” deniliyor.
2021-2024 yılları arasında 1.200’den fazla siyasi baskı mağdurunun ismi Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi tarafından beraat ettirildi. Kararla, siyasi baskı mağduru yurttaşların yaşamlarını ve faaliyetlerini incelemek, anılarının yaşatılmasına yönelik çalışmaları koordine etmek üzere Cumhuriyet komisyonu kuruldu . Baskı mağdurlarının yaşamlarını ve faaliyetlerini incelemek, onları isimleriyle tespit etmek, tarihi hizmetleri, arşiv ve müzelerde, kütüphanelerde ve çeşitli fonlarda saklanan belgeler hakkında bilgi toplamak ve yayınlamak için çalışma gruplarının faaliyetleri düzenliyor.
Baskı mağdurlarının torunları ve diğer yakınları, o dönemde yaşanan olaylara tanık olan kişilerin anılarının kaydedildiği, aile arşivleri ve kütüphanelerde saklanan tarihi kaynaklar, nadide fotoğraflar toplanıyor.
Devlet Baskı Mağdurları Anıtı Müzesi’nin, bölgesel bölümlerinin ve Devlet Eski Eserler Müzesi’nin ilgili bilgi, maddi kanıt ve belgeler ve diğer ilgili sergilerle düzenli olarak zenginleştirilmesi sağlanıyor
Bastırılanlara ilişkin tarihsel gerçeğin yeniden ortaya konulması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla çok ciltli “Baskı Mağdurları” kitabı yayımlanacak ve bu kişilerin isimleri, sembolik kitabın sayfalarında yer alacak.
Çeşitli yabancı fonlar, arşivler, müzeler, kütüphaneler ve diğer bilim ve eğitim kurumları ve ilgili uzmanların işbirliğiyle konuya ilişkin bilimsel geziler düzenleniyor.
Özbekistan’da her yıl ekim ayının ilk haftası siyasi baskı mağdurlarını anma haftası olarak kutlanıyor. Nuroni Vakfı, Özbekistan Mahalleler Birliği, Şehitler Anıtı Kamu Fonu, Cumhuriyet Maneviyat ve Aydınlanma Merkezi, Gençlik İşleri Ajansı, halkın asırlardır süren yiğit bağımsızlık mücadelesi, siyasi manevi ve eğitici etkinlikler, yuvarlak masa tartışmaları, üç nesil Eğitim kurumları ve mahallelerde baskı altındaki yurttaşlarımızın yaşamlarına, faaliyetlerine ve anılarına yönelik toplantılar düzenlenecek.
Kültür Bakanlığı’nın devlet emri esas alınarak gösteriler, sanat ve belgesel filmler oluşturulmakta, görsel-işitsel ürünler hazırlanmakta ve internette yayınlanmaktadır. Turizm komitesi, turist rotalarında baskı mağdurlarının isimleriyle ilgili müze ve objelere yer veriyor. Baskı mağdurları ve Cedid hareketinin temsilcileri doğup büyüdükleri evleri tanımlamalı ve anıt plaketlerin nereye yerleştirilmesi gerektiğini belirtmelidir. Mahallelerde ve genel eğitim veren okullarda “Baskı mağdurları anı köşeleri”, stantlar ve diğer görsel yardımlar düzenlenecek.
